Polish Version

Palenie odpadów w domowych piecach to praktyka, która, choć może wydawać się nieszkodliwa, niesie ze sobą poważne konsekwencje dla jakości powietrza i zdrowia mieszkańców. Przyjrzyjmy się bliżej, jakie substancje uwalniają się podczas spalania śmieci i jaki mają wpływ na nasze otoczenie.

Tlenki azotu (NOx)
Tlenki azotu to grupa gazów powstających podczas spalania w wysokich temperaturach. W domowych piecach, zwłaszcza przy spalaniu odpadów, ich emisja może być znaczna. NOx przyczyniają się do powstawania smogu fotochemicznego i kwaśnych deszczy, a także podrażniają drogi oddechowe, prowadząc do chorób takich jak astma czy przewlekłe zapalenie oskrzeli.

Pyły zawieszone (PM10 i PM2.5)
Pyły zawieszone to mikroskopijne cząstki unoszące się w powietrzu. PM10 to cząstki o średnicy do 10 mikrometrów, a PM2.5 – do 2,5 mikrometra. Są one szczególnie niebezpieczne, ponieważ mogą przenikać głęboko do płuc, a nawet do krwiobiegu, powodując choroby układu oddechowego i krążenia. Według danych z 18 grudnia 2024 roku, stężenie PM2.5 w województwie zachodniopomorskim wynosiło 7 µg/m³, co stanowi 28% dopuszczalnej normy, a PM10 – 14 µg/m³, czyli 35% normy.

Dioksyny i furany
Dioksyny i furany to silnie toksyczne związki chemiczne powstające podczas spalania odpadów zawierających chlor, takich jak plastikowe butelki czy opakowania. Są one rakotwórcze i mogą powodować zaburzenia hormonalne oraz problemy z układem odpornościowym.

Metale ciężkie
Spalanie odpadów, zwłaszcza elektroniki czy baterii, prowadzi do emisji metali ciężkich, takich jak ołów, rtęć czy kadm. Metale te kumulują się w organizmach żywych, powodując uszkodzenia układu nerwowego, nerek oraz innych narządów.

Wpływ na zdrowie mieszkańców
Wdychanie zanieczyszczonego powietrza może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak:

• Choroby układu oddechowego: astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), infekcje dróg oddechowych.
• Choroby układu krążenia: nadciśnienie, zawały serca, udary.
• Nowotwory: zwłaszcza płuc, ale także innych narządów.
• Zaburzenia rozwojowe u dzieci: problemy z płodnością, wady wrodzone.

Jakość powietrza w Szczecinie w 2023 roku
W 2023 roku w województwie zachodniopomorskim dotrzymane zostały poziomy dopuszczalne i docelowe dla wszystkich badanych zanieczyszczeń. Wszystkie strefy województwa, w tym aglomeracja szczecińska, otrzymały klasę A dla takich zanieczyszczeń jak dwutlenek siarki (SO₂), dwutlenek azotu (NO₂), pył zawieszony PM10 i PM2.5, benzen (C₆H₆), tlenek węgla (CO), ozon (O₃), benzo(a)piren oraz metale ciężkie w pyle PM10.

Jednakże, mimo ogólnej poprawy jakości powietrza, nadal zdarzają się dni z podwyższonymi stężeniami pyłów zawieszonych, zwłaszcza w sezonie grzewczym. Dlatego ważne jest, aby mieszkańcy unikali spalania odpadów w domowych piecach i korzystali z bardziej ekologicznych źródeł ogrzewania.

Podsumowanie
Palenie odpadów w domowych piecach to praktyka, która negatywnie wpływa na jakość powietrza i zdrowie mieszkańców. Emitowane podczas spalania szkodliwe substancje, takie jak tlenki azotu, pyły zawieszone, dioksyny, furany czy metale ciężkie, mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego tak ważne jest świadome podejście do gospodarowania odpadami i wybór ekologicznych metod ogrzewania, aby chronić siebie i swoich bliskich.

English Version

Burning waste in domestic stoves is a practice that, although it may seem harmless, carries serious consequences for air quality and the health of residents. Let’s take a closer look at the substances released during waste burning and their impact on our environment.

Nitrogen oxides (NOx)
Nitrogen oxides are a group of gases produced during combustion at high temperatures. In domestic stoves, especially when burning waste, their emissions can be significant. NOx contribute to the formation of photochemical smog and acid rain, and also irritate the respiratory system, leading to diseases such as asthma or chronic bronchitis.

Suspended particulate matter (PM10 and PM2.5)
Suspended particulate matter are microscopic particles suspended in the air. PM10 are particles with a diameter of up to 10 micrometers, and PM2.5 – up to 2.5 micrometers. They are particularly dangerous because they can penetrate deep into the lungs and even into the bloodstream, causing respiratory and cardiovascular diseases. According to data from December 18, 2024, the concentration of PM2.5 in the West Pomeranian Voivodeship was 7 µg/m³, which is 28% of the allowable standard, and PM10 – 14 µg/m³, which is 35% of the standard.

Dioxins and furans
Dioxins and furans are highly toxic chemical compounds formed when burning waste containing chlorine, such as plastic bottles or packaging. They are carcinogenic and can cause hormonal disruptions and immune system problems.

Heavy metals
Burning waste, especially electronics or batteries, leads to the emission of heavy metals such as lead, mercury, and cadmium. These metals accumulate in living organisms, causing damage to the nervous system, kidneys, and other organs.

Impact on residents’ health
Inhaling polluted air can lead to a range of health problems, such as:

• Respiratory diseases: asthma, chronic obstructive pulmonary disease (COPD), respiratory infections.
• Cardiovascular diseases: hypertension, heart attacks, strokes.
• Cancers: especially lung cancer, but also cancers of other organs.
• Developmental disorders in children: fertility problems, birth defects.

Air quality in Szczecin in 2023
In 2023, the allowable and target levels for all monitored pollutants were met in the West Pomeranian Voivodeship. All regions of the voivodeship, including the Szczecin agglomeration, received grade A for pollutants such as sulfur dioxide (SO₂), nitrogen dioxide (NO₂), suspended particulate matter PM10 and PM2.5, benzene (C₆H₆), carbon monoxide (CO), ozone (O₃), benzo(a)pyrene, and heavy metals in PM10 particulate matter.

However, despite the overall improvement in air quality, there are still days with elevated concentrations of suspended particulate matter, especially during the heating season. Therefore, it is important for residents to avoid burning waste in domestic stoves and to use more ecological heating sources.

Summary
Burning waste in domestic stoves is a practice that negatively impacts air quality and the health of residents. The harmful substances emitted during burning, such as nitrogen oxides, suspended particulate matter, dioxins, furans, and heavy metals, can lead to serious health problems. Therefore, it is crucial to approach waste management consciously and choose eco-friendly heating methods to protect ourselves and our loved ones.